Mamy wrzesień co oznacza,że warto przypomnieć o tym co wydarzyło się we wrześniu 1939 roku.Tą datę powinien znać każdy harcerz,gdyż to właśnie wtedy wybuchła wojna która na zawsze zapisała się w najtragiczniejszej historii Polski.W myśl zawartych w 1939 roku układów, w razie wojny z Anglią i Francją wojska miały podjąć ograniczone działania zbrojne 3 dni po ogłoszeniu mobilizacji, a w ciągu 15 dni rozpocząć ofensywę na Niemcy. Jednak mało kto w Polsce zdawał sobie sprawę, że Francuzi nie chcą "umierać za Gdańsk", a brytyjczycy nie są w stanie udzielić wydatnej pomocy (poza lotniczą).
W bierność sojuszników Polski fuhrer. Na zachodnich granicach Rzeszy rozmieścili jedynie 33 dywizje piechoty. Wobec 85 gotowych do akcji dywizji francuskich, wspieranych przez prawie 3 tysiące czołgów, była to niewielka siła. Ale Hitler wiedział, co robi.
1 września 1939 roku o godzinie 4 :45 rano mieszkańców Gdańska obudziły salwy niemieckiego pancernika "Schleswig- Holstein" (czytaj: szlezwik holsztajn), który ostrzeliwał polską placówkę wojskową na Westerplatte. Jednocześnie wojska niemieckie przekroczyły granicę Polski na całej jej długości, a samoloty Luftwaffe zaczęły bombardować lotniska, linie kolejowe, miasta i wsie. Rozpoczęła się wojna- nazwana potem drugą wojną światową.Wojnę rozpoczęły hitlerowskie Niemcy atakiem na Polskę. 17 września 1939 r. pomógł im Związek Radziecki atakując Polaków od wschodu. Bohaterska obrona nie poradziła sobie z tak potężnymi najeźdźcami. Kilka miesięcy później, w kwietniu 1940 r. III Rzesza najechała Danię i Norwegię.
Podczas trwania wojny,Polska została prawie całkiem zniszczona.Ludzi wywożono do obozów koncentracyjnych,rozszczeliwano,katowano,zabraniano mówić w języku Polskim.Nieszczędzono dzieci,szczególnie mordowano żydów,jednym słowem rozpętało się piekło.Można powiedzieć,ze wielu mogło wtedy stracić sens walki,a jednak nie poddaliśmy się!Szczególnie w walkę o wolność zaangażowała się młodzież,wtedy właśnie zostały utworzone Szare Szeregi.
Szare szeregi-
Szare Szeregi był to okupacyjny kryptonim Związku Harcerstwa
Polskiego, który podczas 5 lat okupacji niemieckiej (1939-1944) musiał
walczyć z oprawcami ludności Polski.
Szare Szeregi, jak i inne organizacje podziemne, miały swoich naczelnych dowódców. Pierwszym dowódcą szarych Szeregów był Florian Marciniak ps."Nowak", następnym dowódcą był Stanisław Broniewski ps. "Orsza", który pełnił ten obowiązek do upadku powstania warszawskiego. Po upadku tegoż powstania naczelnym dowódcą został Leon Marszałek ps. "Adam", który pełnił tę służbę do rozwiązania Szarych Szeregów (18 I 1945).
Szare Szeregi dzieliły się na trzy główne piony, grupy wiekowe. Pierwszym pionem były Zawisza ("Z"), którzy zrzeszali dzieci w wieku 12-14 lat. Chłopcy nie brali udziału w bezpośrednich działaniach przeciw okupantowi. Zawisza szkoleni byli w zakresie łączności i ratownictwa.
![]() |
Drugą grupą wiekową były Bojowe Szkoły ("BS"), które zrzeszały młodzież w wieku 15-18 lat. W BS-ach prowadzono szkolenia wojskowe. Harcerze Bojowych Szkół brały czynny udział w walce z okupantem w ramach Małego Sabotażu Wawer. Celem Wawru było wypisywanie na murach napisów, malowanie rysunków m.in. znaku kotwicy - znaku Polski Walczącej, żółwia - oznaczającego "Pracuj powoli". Oprócz wypisywania napisów chłopcy gazowali kina, zrywali niemieckie flagi, a podczas polskich świąt narodowych wywieszali polskie flagi. Wawerczycy wykonywali te czynności w ramach akcji N, aby ludność polska i niemiecka pamiętała, że Polska nadal istnieje i walczy.
Trzecim pionem Szarych Szeregów były Grupy Szturmowe ("GS"), była to młodzież powyżej 18 roku życia. GS były przeznaczone do walki bieżącej z okupantem przez sabotaż, dywersję kolejową i osobową.
Szare Szeregi posiadały także inny podział organizacyjny, terenowy. Szare Szeregi były harcerstwem, więc pozostawiono organizację harcerską. I tak ze względów konspiracyjnych chorągwie stały się ulami, hufce - rojami, a drużyny i zastępy - rodzinami i pszczołami. Wszystkie chorągwie podlegały Kwaterze Głównej ZHP - Pasiece.
W tej organizacji harcerskiej Szare Szeregi działały przez 4 lata, czyli do roku 1943. Podczas tych lat znanych jest wiele akcji Grup Szturmowych. Pierwszą akcją warszawskich GS było wysadzenie torów kolejowych pod Kraśnikiem. Akcja opatrzona kryptonimem Wieniec II odbyła się w noc sylwestrową 1942/43 r. Akcja zakończyła się sukcesem. Innymi znanymi akcjami GS są: uwolnienie więźniów pod Celestynowem (19/20 V 1943 r.), akcja pod Arsenałem (26 III 1943 r.), gdzie uwolniono Jana Bytnara ps. "Rudy" - dowódcę plutonu GS. Po tej akcji od ran zmarli "Rudy" i Aleksy Dawidowski ps. "Alek", obaj byli przyjaciółmi Tadeusza Zawadzkiego ps. "Zośka". "Zośka", pierwszy dowódca Grup Szturmowych w stolicy, zginął w akcji na posterunek w Sieczychach (20/21 VIII 1943). Po jego śmierci przeorganizowano strukturę Szarych Szeregów. Zmieniono strukturę harcerską w wojskową. Z warszawskich Grup Szturmowych utworzone zostały 3 kompanie. Dwie z nich stanowić będą trzon batalionu Zośka, a trzecia kompania zostaje wydzielona do walki z gestapo.
Czuwaj!!!